Educatieve programma’s en producten
Jongeren willen we via twee verschillende manieren bereiken. We maken educatieve programma’s en producten voor:
- professionals die met jongeren werken,
- jongeren die zelf voor leeftijdsgenoten iets willen organiseren.
Thema’s uit het leven van Anne Frank
In het leven van Anne leven speelden antisemitisme, vooroordelen, ongelijke behandeling en het ontnemen van burgerrechten een allesoverheersende rol.
Ons doel is dat jongeren zich meer bewust worden van deze thema’s om zo hun houding en blik op de wereld te veranderen. We willen bereiken dat jongeren beseffen dat zij verantwoordelijk zijn voor hun leefwereld en invloed hebben op hun naaste omgeving.
We doen onderzoek naar antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld. We krijgen zo inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen en delen de resultaten met anderen. De uitkomsten van onze onderzoeken gebruiken we ook om educatieve producten te ontwikkelen.
Het verhaal van Anne Frank
De omvang van de Holocaust is onvoorstelbaar. Eén persoonlijk verhaal als dat van Anne Frank maakt begrijpelijk wat deze misdaad voor individuele mensen betekende. Annes verhaal spreekt veel jongeren aan. Anne is een leeftijdsgenoot en beschrijft herkenbare ervaringen, dromen en angsten in haar dagboek.
Aanknopingspunten met het verleden en heden
Het levensverhaal van Anne biedt veel aanknopingspunten om de geschiedenis van haar tijd uit te leggen aan jongeren. Bijvoorbeeld over historische figuren als Adolf Hitler en begrippen als dictatuur, discriminatie, bezetting, zondebok en Jodenvervolging.
Anne Frank spreekt met haar dagboek tot jongeren in het hier en nu. Zij kan door het verleden uit te leggen jongeren inspireren om antisemitisme, vooroordelen en discriminatie in hun eigen tijd te herkennen.
De kracht van persoonlijke verhalen
Een aansprekend verhaal maakt het voor jongeren makkelijker om het perspectief van een ander te begrijpen. En om bewust te worden van hun eigen denkbeelden.
We laten jongeren met de verhalen en zienswijze van anderen in aanraking komen. Hierdoor leren zij hoe ze wederzijds begrip kunnen opbrengen en denk- en gedragspatronen kunnen doorbreken die leiden tot discriminatie en uitsluiting.
Anne Frank is 1 van de meer dan 1,5 miljoen Joodse kinderen die zijn vermoord tijdens de Jodenvervolging in Europa. Persoonlijk verhalen spreken jongeren aan. Naast het verhaal van Anne vertellen we ook verhalen van jongeren uit deze tijd. De verhalen bieden de mogelijkheid om vanuit hun perspectief meer te leren over het gevaar van uitsluiting, het ontnemen van rechten en over vervolging, deportatie en moord.
Inzicht in mechanismen die tot uitsluiting leiden
De vervolging van Joden en andere groepen slachtoffers was mensenwerk en het gevolg van individuele keuzes van gewone mensen. Aan de hand van de geschiedenis leren wij jongeren denk- en handelingspatronen te herkennen. Deze patronen zorgden in de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw voor omstandigheden waarin vervolging, deportatie en moord mogelijk werden.
Door jongeren inzicht te geven in het ontstaan van stereotiepe denkbeelden en de werking van vooroordelen kunnen zij mechanismen herkennen die leiden tot discriminatie en uitsluiting.
Ook leren we jongeren beseffen dat veel vrije keuzes die wij nu kunnen maken toen onder enorme druk stonden. De rechtstaat was namelijk afgeschaft. Jongeren leren door ons lesmateriaal dat zo’n situatie nooit meer mag ontstaan.
Individuele keuzes maken het verschil
Wel of niet voor iemand opkomen, wel of niet erop ingaan als antisemitische of racistische vooroordelen worden verspreid, wel of niet ingrijpen als iemand wordt uitgesloten? Dit zijn individuele keuzes. Maatschappelijke ontwikkelingen zijn geen onafwendbare processen, maar het gevolg van menselijk handelen.
Via het verhaal van Anne Frank en hedendaagse persoonlijke verhalen ontdekken jongeren dat juist de keuzes van individuele mensen het verschil kunnen maken. Dat roept ook de vraag op hoe mensen tot een keuze komen. En welke morele of maatschappelijke keuzes jongeren nu bezig houden. Welke rol zien zij hierin voor zichzelf weggelegd? Welke redenen zijn er om in actie te komen in onrechtvaardige situaties en hoe kunnen zij dit doen? Deze vragen en dilemma’s komen terug in ons lesmateriaal.
Rollen en perspectieven
Jongeren denken vaak in termen van ‘goed’ of ‘fout’ als het over de oorlogsjaren gaat. Fout zijn de daders, de nazi’s, de collaborateurs. Met goed wordt het verzet aangeduid, de mensen die de joden hielpen. De werkelijkheid was en is vele malen ingewikkelder.
De 4 rollen van slachtoffer, helper, omstander en dader helpen om gebeurtenissen in de geschiedenis vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Niemand heeft altijd dezelfde rol. Op belangrijke momenten maken mensen keuzes die bij een van deze rollen past.
Door rollen en perspectieven in de les te bespreken, is het ook mogelijk om de brug naar het heden te slaan. Met behulp van de rollen kun je ingaan op thema’s als:
- verantwoordelijkheid
- keuzevrijheid
- de motieven van mensen
Dit roept vragen op als: Wat vind ik daarvan? Deze vragen laten jongeren nadenken over de eigen normen en waarden en de eigen plek in de samenleving.
Onze werkwijze laat jongeren ook ontdekken onder welke omstandigheden keuzes in de oorlogsjaren gemaakt moesten worden en hoe belangrijk democratie en rechtsstaat zijn.